Türkiyeye Kot Pantolonu Getiren Girişimci: Muhteşem Kot

Herkese merhabalar, yeni bir yayına daha hoş geldiniz. Kot pantolona ismini veren ve Türkiyeye ilk defa kot pantolonu getiren harika girişimcilerden biri olan Muhteşem Kot’un hikayesini ve neler başardığını bu yayında inceleyelim istiyorum .İsterseniz daha fazla beklemeden buyrun hemen konunun detaylarına geçelim.

Bu arada yaptığım yayınları beğeniyor ve yeni yayınları kaçırmak istemiyorsanız dinlediğiniz platformlardan abone olarak tüm yayınlara anında ulaşabilir veya [patreon] üzerinden bana destek olabilirsiniz.

Bluejean’nin Hikayesi

Jean, Blue Jean yada biz deki ismiyle kot pantolon her yaşdan ve her kesimden insanın en çok tercih ettiği kıyafetlerden bir tanesi. Günlük hayatımızda, belkide dur durak bilmeden her gün kullandığımız ama hikayesini bilmediğimiz o kadar çok ürün var ki; kot pantolonda bunlardan sadece bir tanesi.

Kot pantolon çok uzun yıllar önce hayatımıza girmesine rağmen modasını hiç yitirmedi hatta tam aksine sürekli olarak karşımıza daha fazla şekilde çıkmaya başladı. Sadece pantolon olarakta değil, ceket, gömlek, etek ve çanta gibi daha pek çok eşya kottan üretilmeye devam edildi. Peki tüm Dünyaya yayılan blue jean ile bizler nasıl tanıştık gelin önce buna bir göz atalım.

BlueJean Nasıl Ortaya Çıktı?

Bluejean’nin patenti ilk olarak 20 Mayıs 1873 yılında Levi Strauss , San Fransisco’daki maden işcilerine özel, mavi renkte ve metal perçinlerle güçlendirilmiş bir pantolan dizayn edip Levis 501 adıyla blue jean patentini almış.

Levi Strauss Fransa’dan gelen mavi renkte ve dayanıklı, pamuklu denim kumaşa (ki bu kumaş türü İngilizcede Jean olarak adlandırılıyor ancak pek çok ingilizce sözcük jean yazdığınızda kot olarak çeviriyor) Jacob Davis’in bulduğu dikiş stili ile bakır perçinle tutturulan yan cepleri ekleyince blue ve jean sözlerini bir araya getirmeye karar vermişler. Böylelikle Blue Jean ismi ortaya çıkmış.

Ancak ilk üretilen pantolon mavi renkte değilmiş. Maden işçilerinin kiri göstermeyen ve uzun süre yırtılmadan dayanabilecek bir pantolon isteği üzerine Levi Strauss kahverengi renkten ilk pantolonunu üretmiş. İlerleyen süreçte bu işe mavi renk ile çoğunlukla devam edince Blue Jean ismi doğmuş.

1873 yılında blue jean olarak piyasa çıkan bu pantolon diğerlerine göre daha dayanıklı olduğu için çoğunlukla işçi ve yoksul kesimin tercih ettiği bir kıyafet olma yolunda ilerlemiş. 2.Dünya savaşının bitmesi ile de emekçi kesimin simgesi olan Blue Jean, sokakta daha fazla görülen ve popülerlik kazanan bir hal almaya başlamış.

Hatta 1950’lerde James Dean‘in baş rolünü oynadığı “Rebel Without A Cause” (”Devlerin Aşkı” adıyla türk sinemasında yer almış) filminde isyankar bir genci oynar ve biranda asi genç modası Blue Jean giymek ile birleştirilir. Bu dönemlerde çoğunlukla asi genç olarak kendini tanımlayan bir nesil, sadece blue jean giymeyi tercih etmeye başlamışlar. Durum böyle olunca Blue Jean ile restorana, tiyatroya ve zamanın elit yerlerine gitmeye çalışanlar, çoğunlukla kapıdan çevrilmeye başlamış.

İlerleyen zamandada , Amerika’da Vahşi batı filmlerinde bu pantolonların kullanılması ile bir anda blue jean pantolonlar tüm Dünyaya yayılmış. Artık Dünyanın dört bir tarafından insanlar bu pantolonlara talep göstermeye başlamış. Dönemin ünlü isimleri Marlon Brando, Marilyn Monroe, Elvis Presley ve James Dean gibi isimler blue jean pantolonları giymeye ve bu kıyafetler ile konserler, resim çekimleri ve reklam filmleri gibi etkinliklerde de boy gösterince Blue Jean’nin popüleritesi inanılmaz bir hız kazanmaya başlamış.

İlk başlarda emekçi kesimin simgesi olan, sonra asi gençlikle özdeşleştirilen blue jean artık hippilerden anarşistlere, işçilerden zenginlere kadar herkesin tercih ettiği bir kıyafet türüne dönüşmüş.

Muhteşem Kot Blue Jean ‘le Nasıl Tanıştı?

Peki Muhteşem Kot, blue jean ile nasıl ve nerede tanıştı? Terzi çırağı olarak kariyerine ilk adımı atan ve ardından Fransa’da o dönemin en prestijli terzilik okulu olan La Deveze Derrox’ta eğitim alan Yugoslavya göçmeni Muteşem Kot, 1940 yılında blue jean ile ilk defa tanışır.

1940’ların sonunda Fransa’da işçi ve köylü kesiminin giyebileceği dayanaklı ve ucuz bir malzeme arayan Muhteşem Kot, blue jean’i keşfeder ve blue Jean’nin sağlamlığı ve dikim tarzını çok beğenir. Fransdan Türkiyeye dönüncede bu pantolonları üretmeye karar verir. 1960’lı yıllarda Türkiyede Osmanbey’de Rumeli Caddesi üzerinde 56 numaralı atölyede üretime başlayan Muhteşem Kot, günde 200 adet blue jean üretmeye başlar.

Bu pantolonları satmaya başlayıncada Blue Jean ismini kullanmak yerine kendi soyadını kullanmaya karar veren Muhteşem Kot, blue jean isminin türkçe karşılığının kot olmasını sağlar. Eğer şu an türk dil kurumunun sitesine gider ve türkçe sözlük bölümünde kot ismini yazarsanız bu kelimenin dilimize resmi anlamda da geçtiğini göreceksiniz.

Muhteşem Kot’un Kotlarına Ne Oldu?

1980’li yıllarda serbest piyasa ekonomisiyle yabancı markların pek çoğu yerli piyasaya girmeyi başardı. Durum böyle olunca yerli üretim olan, Muhteşem Kot’un ürettiği kotlar yabancı markalar karşısında değer kaybetmeye başlar. Muhteşem Kot’un oğlu Aytaç Kot verdiği bir röportajda dilimize dahi yerleşen Kot markasının, yabancı markaların Türkiyeye gelmesi ile otomatik olarak 2.lige düşmelerine sebep olduğundan bahsetmiş. Türkiyenin 80’li yıllarda dış pazara açılması yerli üretim olan ve aslında bizim gibi ülkeler için çok önemli bir değer arz eden böyle girişimler ve girişimciler, kapılarına kilit vurmak zorunda kaldılar.

1990’a kadar yabancı firmalarla savaşa devam eden kot firması, 1992 senesine geldiklerinde artık kar edemez bir duruma ulaştıklarından dolayıda fabrikalarında kot üretimini durdururlar ve fabrikayı başkasına kiraya verirler.

İlk Blue Jean kumaşının Türkiyede Üretildiği İddiası

Aslında Blue Jean’nin Türkiyede ki hikayesi burdada bitmiyor. Kaynağı tam olarak doğrulanmamış olsada, 15. ve 17. yüzyıllar arasında Denizli ve Akhisar bölgesinden yetiştirilen pamuklar Hindistandan gelen mavi boya ile boyanmaya başlanmış. Çünkü o dönem yetiştirilen her pamuk ince pamuk değilmiş ve bu kalın olan pamuklar İzmire getirilmiş. Diğer bir adıyla denim kumaşı olarak adlandırılan bu pamuklar, Fransanın güney doğusunda yer alan Marsilyaya ihraç edilmiş. Burdanda İspanyollar bu kumaşı Amerikadaki kolonilere götürmeye başlarar ve böylelikle Amerikada Blue Jean devrimi başlar.

Her hangi bir bilimsel kaynak ile kanıtlanamayan bu şehir efsanesinde ise Türklerin ilk defa üretmiş olduğu kot pantolonun ana malzemesini sanayileştirilemediklerinden dolayı Fransızlara bu malzeme satılmaya başlanmış ve Fransızlarda bu malzemeyi tüm Dünyaya yaymayı başarmadıklarından dolayı, girişimlerin ülkesi olan Amerika Blue Jean’i keşfetmiş. Tabi yine bu bilginin sadece halk arasında dilden dile dolaşan bir efsane olduğunu unutmamakta fayda var.